スピントロニクス理論の基礎/8-3 のバックアップ(No.2)

更新


スピントロニクス理論の基礎

8-3 数学的に便利な微分方程式を満たす関数

ポテンシャル成分を含まない自由な電子のハミルトニアン(波数表示)

(8.29)

H_0=\sum_{\bm k,\sigma}\left(\frac{\hbar^2k^2}{2m}-\varepsilon_F \right)c^\dagger_{\bm k,\sigma}c_{\bm k,\sigma}

これは実空間で言えば、

(8.29A)

H_0(t)=\int d^3r\left(\frac{\hbar^2}{2m}|\nabla c(\bm r,t)|^2-\varepsilon_F|c(\bm r,t)|^2 \right)

ということ。実⇔波数 の変換は (8.74) あたりでちゃんと出てくる。

電子密度 n(\bm r,t)=\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t) c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0 の括弧の中の2つの c_\mathrm H の位置と時刻をずらしてみる。( \llangle\ \ \ \rrangle_0 H_0 で記述される系における期待値を表す)

(8.30)

&math(\hbar\frac{\PD}{\PD t}\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0 = i\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\big[H_0, c_\mathrm H(\bm r,t)\big] \rrangle_0);

ここで、

(8.30A)

&math(&\left[-\int d^3r\varepsilon_F c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t) c_\mathrm H(\bm r'',t), c_\mathrm H(\bm r,t)\right]\\ &=-\varepsilon_F\int d^3r\left[c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t) c_\mathrm H(\bm r'',t), c_\mathrm H(\bm r,t)\right]\\ &=-\varepsilon_F\int d^3r\left(c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t)\{ c_\mathrm H(\bm r,t), c_\mathrm H(\bm r,t)\}-\{c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t), c_\mathrm H(\bm r,t)\}c_\mathrm H(\bm r'',t)\right)\\ &=+\varepsilon_F\int d^3r\delta^3(\bm r'-\bm r)c_\mathrm H(\bm r,t)\\ &=+\varepsilon_Fc_\mathrm H(\bm r,t));

したがって、

&math(\hbar\frac{\PD}{\PD t}\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0 = i\left(\frac{\hbar^2}{2m}\nabla_{\textcolor{red}{\bm r}}^2\textcolor{red}{+\varepsilon_F}\right)\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0);

(8.31)

\llangle Tc_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0\equiv

\theta(t-t')\llangle c_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0

-\theta(t'-t)\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0

ここで、

&math(\theta(t)\equiv\begin{cases} 0&(t<0)\\ 1&(0<t)\\ \end{cases});

すなわち、 c_\mathrm H(\bm r,t) c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') の時刻の早いほうを右側に来るように並べた形になっている。

(8.32)

\hbar\frac{\PD}{\PD t}\llangle Tc_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0

&math(=\hbar\frac{\PD\theta(t-t')}{\PD t} \llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0 + \hbar\theta(t-t') \llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \frac{\PD c_\mathrm H(\bm r,t)}{\PD t} \rrangle_0);

&math(-\hbar\frac{\PD\theta(t'-t)}{\PD t} \llangle c_\mathrm H(\bm r,t) c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle_0 + \hbar\theta(t-t') \llangle \frac{\PD c_\mathrm H(\bm r,t)}{\PD t}c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0);

=\textcolor{red}{\hbar}\delta(t-t') \llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t) \rrangle_0 + i \theta(t-t') \llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') [H_0, c_\mathrm H(\bm r,t)] \rrangle_0

&math(-\textcolor{red}{\hbar}\delta(t'-t) \llangle c_\mathrm H(\bm r,t) c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle_0 + i\theta(t-t') \llangle [H_0, c_\mathrm H(\bm r,t)]c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0);

=\textcolor{red}{\hbar}\delta(t-t') \llangle [c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t'),c_\mathrm H(\bm r,t)] \rrangle_0 + i\llangle T[H_0, c_\mathrm H(\bm r,t)]c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0

=\textcolor{red}{\hbar}\delta(t-t') \llangle [c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t),c_\mathrm H(\bm r,t)] \rrangle_0 + i\llangle T[H_0, c_\mathrm H(\bm r,t)]c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0

=\textcolor{red}{\hbar}\delta(t-t') \delta^{\textcolor{red}{3}}(\bm r-\bm r') + i\left(\frac{\hbar^2}{2m}\nabla_{\textcolor{red}{\bm r}}^2+\varepsilon_F\right) \llangle Tc_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0

途中で \delta(-t)=\delta(t) を使った。

次元について:

  • \delta(t-t') は 1/(時間) の次元
  • \hbar\delta(t-t') は (エネルギー) の次元
  • n c_\mathrm Hc_\mathrm H^\dagger は 1/(体積) の次元
  • \delta^3(\bm r-\bm r') も 1/(体積) の次元

ということで、右辺のδ関数には \hbar が必須。

(8.34)

\left(\hbar\frac{\PD}{\PD t}-i\left(\frac{\hbar^2}{2m}\nabla_{\textcolor{red}{\bm r}}^2+\varepsilon_F\right)\right)\llangle Tc_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t') \rrangle_0=\textcolor{red}{\hbar}\delta(t-t') \delta^{\textcolor{red}{3}}(\bm r-\bm r')

(8.35)

g_0^t(\bm r,t,\bm r',t')\equiv-i\llangle Tc_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle_0

&math(=-i\theta(t-t')\llangle c_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle_0

  1. i\theta(t'-t)\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t)\rrangle_0);

(8.36)

\left(i\hbar\frac{\PD}{\PD t}+\frac{\hbar^2}{2m}\nabla_{\textcolor{red}{\bm r}}^2+\varepsilon_F\right)g_0^t(\bm r,t,\bm r',t')=\textcolor{red}{\hbar}\delta(t-t') \delta^{\textcolor{red}{3}}(\bm r-\bm r')

(8.37)

G^t(\bm r,t,\bm r',t')\equiv-i\llangle Tc_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle

&math(=-i\theta(t-t')\llangle c_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle

  1. i\theta(t'-t)\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t)\rrangle);

(8.38A)

G^{\overline t}(\bm r,t,\bm r',t')\equiv \textcolor{red}{+}i\llangle \overline Tc_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle

&math(=\textcolor{red}{+}i\theta(t-t')\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')c_\mathrm H(\bm r,t)\rrangle \textcolor{red}{-}i\theta(t'-t)\llangle c_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\rrangle);

&math(i\hbar\frac{\PD}{\PD t}G^{\overline t}(\bm r,t,\bm r',t') =\hbar\delta(t-t')\llangle\{c_\mathrm H(\bm r,t),c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\}\rrangle

  • \left(\frac{\hbar^2}{2m}\nabla_{\bm r}^2+\varepsilon_F\right)G^{\overline t});

(8.38B)

G^r(\bm r,t,\bm r',t')\equiv-i\theta(t-t')\llangle \textcolor{red}{\{}c_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\}\rrangle

(8.38C)

G^a(\bm r,t,\bm r',t')\equiv i\theta(t'-t)\llangle \textcolor{red}{\{}c_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r',t')\}\rrangle

すぐ分かるように、

(8.38D)

G^t-G^{\overline t}=G^a+G^r

の関係が成り立っていて、これは後に出てくる (8.69) に相当する。

  • G^t : 時間順序(time order)
  • G^{\overline t} : 逆時間順序(anti time order)
  • G^r : 遅延(retarded)
  • G^a : 先進(advanced)

(8.39)

n=-iG^t(\bm r,t,\bm r,t'=t+0)

&math(=-\theta(t-t')\llangle c_\mathrm H(\bm r,t)c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t')\rrangle

  1. \theta(t'-t)\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t')c_\mathrm H(\bm r,t)\rrangle);

=\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t')c_\mathrm H(\bm r,t)\rrangle

=\llangle c_\mathrm H^\dagger(\bm r,t)c_\mathrm H(\bm r,t)\rrangle

t'>t の条件により \theta(t'-t) の項のみを残しておいて、 最終的に t' t に近づける。

質問・コメント





Counter: 4495 (from 2010/06/03), today: 1, yesterday: 0